Grootste bedreiging voor hout: VOCHT

Van alle omgevings- en weersinvloeden die hout buiten ondergaat is de grootste bedreiging voor levensduur van hout: water. Vocht zorgt namelijk voor goede omstandigheden voor in hout aanwezige schimmels om het hout aan te tasten. De ontbinding van hout door houtrotschimmels noemen we houtrot. Houtrotschimmels zijn altijd in hout aanwezig, maar zolang het hout 'droog' genoeg is, kunnen ze niet zorgen voor celafbraak of rotting van de houtstructuur.

Vanzelfsprekend zijn er ook nog andere factoren die van invloed zijn op de levensduur van hout. Bijvoorbeeld een hoge temperatuur in combinatie met een hoge vochtigheid in het hout zorgt voor een snellere werking van schimmels. Maar, een warme omgevingstemperatuur kan ook juist positief bijdragen aan de levensduur, omdat een hoge temperatuur ook kan zorgen voor verdamping van vocht uit hout.

Belangrijk is om vast te stellen dat regelmatige blootstelling van hout aan vocht een belangrijke rol speelt voor de duurzaamheid. In de normteksten voor hout (NEN-EN 335-1) worden daarom risicoklassen gebaseerd op de mate waarin hout in contact komt met vocht: Van risicoklasse 1: 'Beschutte toepassing van hout, beschermd tegen weer en wind en niet blootgesteld aan vocht' tot risicoklasse 5: 'Toepassing van hout dat permanent in contact staat met zout water'.

Duurzaamheid of levensduur van houtsoorten buiten

Los van de omgevingsfactoren en risicoklassen is er een genormaliseerde klassificatie van hout voor duurzaamheid. Dit is een indeling gebaseerd op een algemene weerstand van de houtsoort tegen schimmels.

Duurzaamheids- klasse	Duurzaamheid*	Loofhout	Naaldhout
1	zeer duurzaam (25+ jaar)	afzelia, azobé, bilinga, demerara groenhart, jarrah, mansonia, moabi, okan, padoek, pau amarelo, teak, walaba
1-2	Duurzaam tot zeer duurzaam	afrormosia, iroko, kapur, merbau, robinia
2	Duurzaam	azobé, bangkirai, basralocus, bossé, bubinga, cedrela, Europees eiken, karri, kastanje, kempas, louro vermelho, mahonie, sepetir, wengé	taxus, western red cedar
2-3	Gemiddeld duurzaam tot duurzaam	Amerikaans wit eiken, kosipo, purperhart, sipo, tola branca
2-4	Beperkt duurzaam tot duurzaam	donkerrode meranti (dark red meranti)
3	Gemiddeld duurzaam	cedrorana, danta, keruing, movingui, mutenye, niangon, noten, sapeli, tiama	douglas fir, pitch pine
3-4	Beperkt duurzaam tot gemiddeld duurzaam	dibétou, krappa, lichtrode meranti (light red meranti), red balau	agathis, grenen, lodgepole pine
4	Beperkt duurzaam	Amerikaans rood eiken, avodiré, eyong, hickory, iepen, limba, mengkulang, okoumé	Amerikaans grenen, Carolina pine, dennen, hemlock, southern pine, vuren, weymouth
4-5	Niet duurzaam tot beperkt duurzaam	ogea	parana pine, radiata pine, sitka spruce
5	Niet duurzaam	abachi, abura, baboen, berken, Europees beuken, essen, elzen, esdoorn, haagbeuken, fuma, ilomba, koto, linden, populieren, ramin	sugi

Verduurzaming

De levensduur van bovenstaande soorten kan vergroot worden door ofwel de inwerking van vocht te verminderen ofwel door door de werking van schimmels te reduceren. De meest gebruikte vorm die doe-het-zelvers zelf kunnen doen is schilderen. Maar, er zijn ook methoden om hout te verduurzamen

• Zelf doen: Beitsen, oliën, schilderen: door een waterwerende laag aan te brengen op het hout verminder je de inwerking van vocht in het hout.
• Fabrieksmatig: impregneren: Bij dit proces wordt onder hoge druk een chemische stof toegevoegd aan het hout die schimmelwerking tegengaat. Dit impregneermiddel heeft vaak een herkenbare groene kleur.

Met name het impregneren van naaldhout is tegenwoordig populair (meestal 'tuinhout' genoemd), omdat je hiermee goedkopere houtsoorten zoals vurenhout kunt verduurzamen zodat het ondanks zijn lage duurzaamheidsklasse toch voor buiten te gebruiken is. Voorbeeld: geïmpregneerd grenen

Buiten toepassingen die aandacht verdienen

Voor de juiste keuze voor een houtsoot bij een buiten toepassing zijn er een aantal zaken waar rekening mee gehouden moet worden. Er zijn namelijk toepassingen en omstandigheden die zorgen voor extra hoge belasting van vocht en risicofactoren voor houtrot.

• Buiten is altijd sprake van blootstelling aan vocht. Niet alleen direct contact met water zoals regen zorgt voor blootstelling aan vocht, buiten is ook regelmatig sprake van hogere luchtvochtigheid en schommelingen van temperatuur die zorgen voor verhoging van vochtgehalte in het hout.
• Liggende delen (dorpels, waterslagen, waterlijsten, vlonders, vloerplanken) worden zwaarder belast met water en vocht dan staande/verticale, vanwege langere inwerking van vocht in natte perioden.
• Direct contact met grond zorgt voor een hogere belasting van hout door vocht en bodemschimmels.
• Wanneer er sprake is van een hoge grondwaterstand kunnen in de grond aangebrachte palen in direct contact komen met grondwater. Grondwater met in de grond aanwezige bodemschimmels en bacteriën zorgen voor de hoogste duurzaamheidsbelasting van hout.

Houtsoorten voor buiten

In het geval van bovenstaande omstandigheden en toepassingen moet je extra rekening houden met een duurzame keuze van hout, omdat dit de genormeerde levensduur van de houtsoort aanzienlijk kan verkorten! In veel van deze buiten toepassingen is Douglas hout een goede keuze, omdat dit zelfs onbehandeld een lange levensduur heeft en relatief goed bestand is tegen vocht. Douglas planken hebben een levensduur van ca. 15 jaar onbehandeld voor schuttingplanken, gevelbekleding en boeidelen.

Voor liggende delen kan ook Douglas worden gebruikt, echter dan heeft het de aanbeveling om dit extra te verduurzamen dmv beits of olie. Bij een langere beoogde levensduur kan beter voor hardhouten planken worden gekozen voor liggende/horizontale delen. Vooral voor vlonders en vloerplanken verdient hardhout de voorkeur.

Voor permanent en direct contact met grond en (grond)water adviseren wij een hardhoutsoort. Hardhouten palen zijn de beste oplossing voor schuttingpalen in een natte bodem.

Wij raden af om onbehandeld vurenhout buiten te gebruiken voor duurzame toepassingen van meer dan 5 jaar. Zelfs wanneer je deze houtsoort beitst bestaat een groot risico op vroegtijdige rotting van het materiaal. Geïmpregneerd grenen en vurenhout kan prima worden gebruikt voor planken die niet een al te hoge vochtbelasting hebben zoals schuttingplanken en tuinschermen.

Veel toepassingen veel keuze

We hebben hierboven wat tips en aanwijzingen gegeven voor toepassingen van hout buiten. Maar, er zijn nog veel meer denkbare toepassingen. Heb je een doe-het-zelf project en ben je niet helemaal zeker over de juiste keuze voor jouw buiten toepassing? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met onze klantenservice. U krijgt direct contat met een hout-expert via telefoon, whatsApp of mail. Je krijgt dan gegarandeerd de beste keuze voor je project!